Dünya'nın Bir Değil de İki Güneş'i Olsa Sonuçları Ne Olurdu?

Sıradaki içerik:

Dünya'nın Bir Değil de İki Güneş'i Olsa Sonuçları Ne Olurdu?

e
sv

Aracınızla Seyir Hâlindeyken Ani Bir Fren Yaptığınızda Enerji Tam Olarak Nereye Gider?

28 okunma — 16 Eylül 2024 13:15
avatar

  • e 0

    Mutlu

  • e 0

    Eğlenmiş

  • e 0

    Şaşırmış

  • e 0

    Kızgın

  • e 0

    Üzgün

Aracınızla otoyolda 130/140 km/s hızla giderken bir anda önünüze bir hayvanın ya da bir insanın çıktığını düşünelim. Ne yaparsınız? Elbette frene basıp arabayı durdurursunuz. Ancak arabanızın az önce çok fazla enerjisi vardı, peki siz durunca bu enerji nereye gitti?

Ani bir frenle arabanın neredeyse tüm enerjisini bir anda kestiğinizi söyleyebiliriz. Merak konusu olan ise bu enerjiye ne olduğu.

Gelin, bu sorunun cevabını verelim.

Modern arabalarda disk frenler, kamyonlarda hava frenleri, bisikletlerde ise genellikle jant frenler bulunuyor.

Bu farklılıklara karşın kinetik enerjinin ısıya dönüştürülmesi, üçünde de benzer şekilde çalışıyor. mesele jant frenleri, frenler uygulandığında tekerleğin jantını sıkıştırıyor ve jantı, ısı üretiminin merkezi hâline getiriyor.

Tıpkı uzun bir inişte olduğu gibi uzun süreli bir fren yaptığınızda bunu bir bisiklette kendiniz de deneyimleyebilirsiniz. Ayrıca fren balatalarının, bir süre sonra aşındığını da fark edebilirsiniz.

Bu durum kısmen ısıdan, kısmen de tekerleğin jantının yoğun kuvvet ve sürtünme sebebiyle fren balatasının parçalarını koparmasından kaynaklanıyor. Bu sebeple enerjinin bir kısmı, fren balatalarının küçük parçalarını koparmaya çalışacaktır.

Arabalarda frenlemeyle oluşan ısı, birkaç yüz santigrat dereceye kadar ulaşabiliyor.

Çünkü arabalar, daha büyük kütle sebebiyle aynı hızda çok daha fazla kinetik enerjiye sahip oluyor. Bu durumda ise ısının dağıtılması gerekiyor. Böylece fren bileşenleri, uzun süreli ısıya maruz kalma sebebiyle kalıcı hasar göremeyecektir.

Ek olarak oldukça hızlı olan Formula 1 araçlarında, fren balataları için özel malzemeler kullanılıyor ve özellikle havanın çok daha fazla geçmesine ve ısının hızla dağılmasına izin verecek biçimde tasarlanıyor.

Peki bu enerjiyi tekrar kullanabilir miyiz?

Her iki durumda da frenleme sırasında bir arabanın kinetik enerjisi çevrede kayboluyor. Bununla birlikte rejeneratif frenlemenin ortaya çıkışıyla bu konu, farklı açılara evriliyor.

Şöyle ki elektrikli ya da hibrit araçlarda hareket eden arabanın enerjisi, tekerlekleri iten motorun bir jeneratöre dönüştürülmesi sayesinde akü tarafından geri kazanılıyor. Hareket eden tekerleklerin sağladığı kinetik enerji ise jeneratör tarafından elektrik enerjisine dönüştürülüyor.

Sonrasında da gelecekte kullanılmak üzere depolanabilen aküye geri döndürülüyor. Buna karşın enerjinin en az %30’u, genellikle ısı olarak çevreye veriliyor.

Özetle siz direksiyon kafaındayken enerji, sürekli olarak biçim değiştiriyor. Ancak rejeneratif frenleme gibi fren sistemleriyle, arabalarda enerjinin daha verimli kullanımına doğru ilerlediğimizi de ekleyemeden geçmeyelim. Yani geri kazanılan enerji, çevreye yayılmak yerine tekrar kullanılabilir.

Kaynaklar: SAE Teknik Makale Dizisi, Science Direct

İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:

İLGİLİ HABER

İLGİLİ HABER

İLGİLİ HABER

İLGİLİ HABER

  • Site İçi Yorumlar

En az 10 karakter gerekli

Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.