Bile Bile Lades: 11 Dolar Yüzünden 180 Kişiye Mezar Olan Otomobil Ford Pinto

Mühendislik eğitimlerinde, genellikle zorunlu olarak verilen etik kurallarının ne kadar gerekli olduğunu gösteren tarihsel bir olayı, tüm detaylarıyla paylaşacağımız bugün. 1971 yılında satışına başlannen Ford Pinto, bir mühendislik hatası hangi sebepleiyle birçok insanın ölümüne sebep oldu. Ölümler ve maliyetlerin aynı cümleler içinde kullanıldığı bu tarihsel olayın detaylarına inelim.

Otomotiv sektörünün 132 yıllık tarihi, birçok skandala ev sahipliği yaptı. Üreticiler, kimi zaman prestijlerini korumak adına bu skandallardan sıyrılmaya çalıştılar.

Sektörün en bilinen firmalarından ABD’li üretici Ford’un tarihindeki kara leke ise 180 kişinin ölümüne sebep olan Ford Pinto modeliydi.

Her şey Ford’a, 1960’ların sonunda yönetici olan Lee Iacoca’nın, ekibine düşük maliyetli bir araba üretme görevini vermesiyle başladı.

Iacoca’nın belirlediği maliyet hedefi 2.000 doların altındaydı. Iacoca, ekibine arabayı anlatırken “Küçük, hafif, hızlı ve ucuz bir araç” ifadelerini kullanmıştı.

Mühendislerden oluşan ekip, hemen çalışmalara başladı. dizayn ve üretim sürecinin de hızlı olması emrini veren Iacoca, aracın 1971’de yollarda olmasını istiyordu.

Hatalar dizayn süresini neredeyse yarıya indirmekle başladı.

O dönemde Ford’un bir otomobilin dizaynı ve üretimi için ortalama harcadığı süre 43 ay iken, yeni tasarlannen araç için sadece 24 ay ayrılmıştı.

Üretim süreci boyunca kullanılacak iş gücünün maliyetini azaltmak için yapılan takvim baskısı, belki 2.000 dolar hedefi için olumlu bir adımdı ama can güvenliğini hiçe sayacak hatalar zincirinin de ilk halkasıydı.

2.000 dolar hedefini tutturmak için yapılan bir başka kısıtlama da dizayn üzerineydi.

Amaç, dizaynı yapacak mühendislerin kısa sürede işlerini tamamlaması ve onlara az maaş ödenmesiydi. Mühendislik dizaynından ziyade stile önem verilmesi talimatı verilen dizayn ekibi, verilen emri uyguladı ve mühendislik çalışmalarını geri planne attı. Güvenlik gereksinimlerinin göz ardı edilmesine yol açan bu hata, zincirin bir başka halkasıydı.

Yapılan dizaynda güvenliğin geri planne atılması, benzin deposunun araçta doğru konumlandırılması için hiçbir kriterin göz önüne alınmamasına hangi sebeple olmuştu.

Aracın arka bölümündeki aksın yanına yerleştirilen benzin deposu, âdeta patlamaya hazır bir bomba gibiydi. Ford fabrikasında yapılan testlerde, arka akstaki dişlilerin benzin deposunu delebileceği ortaya çıktı.

Tehlike çanları çaldı fakat kimse duymadı.

Ford’un dişli sorununu çözmek için önünde iki yol vardı. İlki, aracın dizaynında değişikliğe gidip benzin deposunun yerini değiştirmekti ve bu değişiklik, araç başına maliyeti 11 dolar arttıracaktı. başka bir yol da benzin deposunu, kauçuk ile kaplayarak delinme riskini ortadan kaldırmaktı ve bu da bir maliyet demekti.

Ford, bu iki yolu da tercih etmeyerek o skandal karara imza attı. Hükûmetin mevcut güvenlik gereksinimleri karşılandığı için benzin deposundaki risk bilinmesine rağmen herhangi bir dizayn değişikliğine gidilmedi ve Ford Pinto bu hatalarla seri üretime alındı.

Araç yollara çıktıktan sonra ise…

Toplamda 180 kişi, Ford Pinto’nun benzin deposundan çıkan yangın ile hayatını kaybetti. Ford’un bu noktadan sonra takındığı tavır da oldukça ilginçti.

Ölenlerin yakınları, haklı olarak Ford’a dava açmışlardı. Ford’un yetkilileri, mahkemede yaptıkları savunmada maliyetteki 11 dolarlık azalmanın halkın yararına olduğunu savundular.

Her şeye rağmen daha fazla kazanç…

180 kişinin hayatını kaybettiği, yine 180 kişinin yaralandığı, 2100 aracın yannerak kullanılamaz hâle geldiği kazalar sonucunda bir kâr ve maliyet annelizi yapıldı.

Ölen kişilerin ailelerine 200.000’er dolar, yaralı kişilere 67.000’er dolar tazminat ödemeleri, 2.100 aracın müşterisine yeni otomobil… Ford Pinto’nun olaylar sonucundaki toplam maliyeti 49.53 milyon doları buldu.

Tuhaf olan, üretim esnasında araç başına düşürülen 11 dolarlık dizayn değişikliği maliyetinden “tasarruf” etmek, yaşannen her şeye rağmen şirketin kâr etmesini sağladı. Ford Pinto, üreticisine 137.5 milyon dolar kazandırdı.

İlginizi çekebilir: